SHKOLLA E ALLAHUT  TË  LARTËSUAR

Autor: Ikballe Berisha Huduti

“......dhe ne e zbritëm Kuranin,  shpëtim dhe mëshirë për besimtarët.....”-El Isra 82

            Kurani Famëlartë është libri hyjnor, vlen për të gjitha kohërat, ndërsa dispozitat e tij janë të vlefshme për të gjithë njerëzimin. Kurani Fisnik ka zbritur nëpër etapa dhe raste të njëpasnjëshme, si  dhe  në muajin e shenjët të Ramazanit u përmblodh në Natën e Kadrit në zemrën e pastër  të pejgamberit  Muhamed s.a.a.

Njeriu duhet ta kuptojë se jeta prej tij kërkon shumë përgjegjësi dhe ai vetë nuk është i aftë ti përmbush dot  të gjitha këto përgjegjësi gjersa nuk posedon  dituri. Atij i nevojitet një mësues dhe një udhëzim që do ti ndihmoj  në përmbushjen e këtyre nevojave.

Ne nuk jemi të  krijuar së koti,  por kemi qëllimin e krijimit është krijuar i Dërguari I Allahut edhe njeriu i thjesht duhet ta ketë këtë qëllim të jetës.  Ky qëllim i jetës për të gjithë pejgamberet kanë qenë unanimisht i pranuar,  që njeriu të ngritët moralisht  dhe të  lartësohet në saje të adhurimeve që i bëjnë Allahut xh.sh. dhe në bazë të praktikumit të urdhrave të pranuara nga Ai.

 Që të mund të jemi të dobishëm për veten dhe shoqërinë  duhet të ndjekim shkollën e Allahut.  Sikurse çdo shkollë edhe  shkolla e Zotit ka nevojë për një libër, dhe ai është Kurani  Fisnik, kjo shkollë ka nevojë edhe për një mësues e ai është hazreti Muhamedi s.a.a.. 

            Shkolla e Allahut ka nevojë për klasë dhe klasa e kësaj shkolle është e gjithë bota. Përmbajtja e mësimeve të kësaj shkolle të Zotit përbëhet prej mësimeve, rregullave fetare, etikës të cilat mund ti gjejmë në Kuranin Famëlartë.

             Shkollimi  fillon nga  parashkollorët e deri në vdekje, në hadithe thuhet që prindërit e kanë për detyrë që tua mësojnë fëmijëve faljen e namazit, agjërimin  e muajit ramazan, leximin e Kuranit Fisnik , deri sa të arrijë në moshën e pjekurisë e pastaj ai do të hulumtojë e mësojë me potencialin e vetë dhe kushtet që i ofrohen.  Imam Aliu a.s. numëron obligimet themelore të prindërve ndaj fëmijëve, sepse këto kanë shumë ndikim më vonë në krijimin e personalitetit të njeriut ai thotë;

 “E drejta e fëmiut është që prindërit t’i emërojnë me emër të bukur, t’a edukojnë mirë dhe t’ia mësojnë leximin e Kur’anit”

 Gjatë mësimit të mësimeve islame  prindërit duhet të insistojnë që fëmija i tyre çdo ditë e më shumë ti praktikoj këto mësime deri sa të vijë në moshën e pjekurisë,  atëherë kjo praktikë fillon të kaloj në obligim (farz) apo përgjegjësi, shprehi dhe kënaqësi duke shijuar ëmbëlsinë dhe shpërblimin e këtyre veprave adhurimi si në këtë botë ashtu edhe në Ahiret.

Në moshën e pubertetit apo të pjekurisë, që për vajzat është mosha nëntë vjeçare e për djemtë është mosha pesëmbëdhjetë vjeçare pas gjithë atyre viteve të mësimit dhe praktikimit, këto mësime kalojnë në përgjegjësin e fëmijëve ndërsa prindërit e kryejnë një amanet të madh  që i kanë mësuar të bëhen robër të mirë dhe të fillojnë jetën e tyre me adhurim, derisa inshallah të gjithë të hyjmë dhe ta japim provimin përfundimtarë para Allahut xh.sh, si dhe të bëhemi prej banorëve të xhenetit.

Nëse rrethi dhe kushtet se kanë ofruar një atmosferë edukative islame, ku ka munguara praktikimi i fesë, për shkaqe dhe rrethana të ndryshme dhe ju nuk keni mundur që këto gjëra ti mësoni dhe praktikoni që nga fëmijëria,  besojmë se kurrë nuk është vonë të i përvileni rrugës së Allahut duke studiuar e praktikuara me kënaqësi dhe liri të plotë.

- Çka duhet të bëjmë ?

 Ne nuk duhet të dëshpërohemi por duhet t’ia mësymë  punës për mësim në shkollë të Allahut, qoftë edhe në moshën më të shtyrë, qoftë edhe para vdekjes. Kjo shkollë e cakton moshën por nuk e kufizon, sepse adhurimi (ibadeti) më i pëlqyer është marrja e diturisë qoftë edhe deri në vdekje. Pejgamberi s.a.a. na ka këshilluar me fjalë mjaftë bindëse duke argumentuar se:

“Gjumi i dijetarit është më i mirë se namazi i të paditurit"                                             Gjithashtu Imam Sadiku a.s ka thënë;

“Është detyrim për njeriun që të mos vdes pa e mësuar Kuranin a.m., ose së paku vdekja ta takoj duke qenë në të  mësuarit e shkronjave të  Kur’anit a.m.”  

Miq të nderuar! Me siguri keni vërejtur se në shumë shtëpi falet namazi apo falet i zoti shtëpisë, një plakë i ngrysur, ndërsa të tjerët nuk e falin namazin apo nuk praktikojnë islamin aq sa duhet. Bëhen disa veprime qoftë agjërimi, namazi, haxhi  e tjera në mënyrë shumë tradicionale. Shpesh herë dëgjon nga disa mysliman kur thonë “ gjyshi im ka qen hoxhë e hafëz dhe ne jemi familje e hafëzëve... “ a në realitet tek vet ata që thonë këtë aspak nuk mund të vëresh hije të islamit. Mbi të gjitha  këta njerëz  për fat të keq kanë ra në kthetrat e mburrjes avulluese dhe nuk kanë vijuar në shkollën e Zotit dhe tani i praktikojnë disa farze duke mos pasur dituri dhe bindje për veprat që bëjnë.

Njeriu i paditur nuk mund ndiej kënaqësinë e këtyre veprave, e lëre më të jetë i bindur sinqerisht, andaj namazi apo leximi i Kuranit me shkronja arabe, siç është e njohur tek populli Hatmja e Kuranit,  nuk mund të influencojë dhe shkëlqejë  tek të gjithë anëtarët e familjes,  përpos tek ata të cilët vendosin të shkojnë në shkollën e Allahut. Është e hidhur kur takohesh me njerëz tradicionalist mysliman, që me mësimet e tyre mbesin gjithmonë në parashkollor apo në klasë të parë duke u mburrur me të parët e tyre.

 Për ta ndier në shpirt dobinë e leximit të Kuranit ne duhet të i përmbahemi ajetit Kuranor i cili thotë: “Nuk e prekin atë përveç të pastërve” . Sipas transmetuesve të mëdhenj të Kuranit ky ajet ka dy domethënie, domethënia e parë është se njeriu nuk ka të drejtë t’i prek shkrimet e Kuranit a.m. pa pastruar veten fizikisht këtu mendohet për abdesin. Domethënja tjetër më e thellë është që nëse doni ta kuptoni Kuranin a.m. duhet ta pastroni veten tuaj nga veset dhe imoraliteti. Gjithashtu Allahu i Lartësuar në Suren Bekare ajeti dytë  ku thuhet:

ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ

“ Ky libër ( Kurani) në të cilin nuk ka dyshim aspak është udhëzim për të devotshmit! Bekare -2

 Kjo këshillë e madhe Kuranore do të ishte edhe një lajmë i mirë për të gjithë ata që kanë vendosur të fillojnë nisjen e leximit dhe studimit  të këtij Libri të Shenjët Kuranit Fisnik, ngase me leximin e Kuranit ju jeni të udhëzuar. 

Athua, a mund të jetë Kurani udhëzim për në kriminel, hajn, të koruptuar, amoral e të shthurur?  Jo pra, kurrsesi. Kurani është udhëzim për të devotshmit, të jeni të sigurt se ju që keni kontakt me Kuranit do të  jeni prej të pastërve dhe jeni me fat që ju ka zgjedh Zoti për këtë punë si nxënës të shkollës së Tij.

Feja Islame para se të praktikohet duhet të mësohet, mësuesi i Kuranit Pejgamberi s.a.a. na udhëzon “ Kërkojni  diturin qoftë edhe në Kinë. Vërtet kërkimi i diturisë është obligim  farz për çdo musliman”. Allahu është Falës dhe Mëshirues (Gafurur Rahim)  për të gjithë neve që dëshirojmë të jemi nxënësit e Pejgamberit s.a.a. dhe të familjes së tij që janë mësues dhe Imam (udhëheqës) të njerëzimit deri në ditë të Kijameti. Ja si na këshillon Muhamedi s.a.a. në lidhje më dijetarët mësuesit e fesë  “Kush shkon për të takuar një dijetarë, ka shkuar për të më takuar mua (Pejgamberin s.a.a.), kush ulet me dijetarë është ulur pranë meje, e kush ulet pranë meje sikur të është ulur pranë Zotëriut tim pra Allahut xh.sh.”

            Qëllimi i jetës është që të marrim mësim dhe të përsosemi çdo ditë e më shumë,  të jemi të vyeshëm për vete dhe të tjerët, dija të na jetë udhëheqës në punët tona, ti ndriçojmë mendjet tona me dije të gjithanshme, siguria  e çdo njërit gjendet në dituri e jo në pasuri, sepse pasurin duhet ta ruash e dituria të ruan, pasuria shuhet ndërsa dituria mbetet sa të ekzistojë koha, gjithashtu pasuria pakësohet ndërsa dituria është si zinxhir, sa më shumë që ia shtonë rrathët ajo zgjatet dhe forcohet, më pas do të shohim dobinë e mrekullueshme të Kuranit.

Allahu xh.sh. në shumë ajete të Kuranit  Fisnik dëshiron t’i vetëdijesojë   njerëzit për vlerat dhe dobitë të cilat vinë nga dituria, andaj dhe bënë shumë krahasime që njerëzit t duan diturinë me gjithë zemër.

“Thuaj:A janë njëlloj ata që din dhe ata që nuk dinë? Mësim marrin vetëm të mençurit”.

(Zumer 9)

“Allahu , ata nga mesi i juaj, që besojnë dhe ata të cilëve u është dhënë dijenia, do t’i ngrit në shkallë të lartë. Allahu është i informuar se çka punoni.”

  

Dhurata e kësaj Shkolle të Allahut të Lartësuar

Të dashur  miq,  Allahu do të ndryshojë gjendjen tuaj në të mirë në momentin kur ju vendosni ti mësoni  shkronjat e  para të këtij Libri të Shenjët. Dhuratat për të gjithë nuk do të mungojnë andaj ejani të shpejtojmë në punë të mira për të gjet kënaqësitë në të dy botët dhe për të larguar hidhërimin e Allahut nga ne.

·   Nëse jeni para pubertetit dhe filloni të mësoni leximin e Kuranit, Pejgamberi ju përgëzon me këto premtime,  se ju do të jenë të dalluar nga fëmijët tjerë  dhe juve ju takon  pozitat udhëheqëse në të ardhmen tuaj.

Pejgamberi  Muhamedi-paqja qoftë mbi të dhe familjen e tij ka thënë:

Ai që lexon Kuran para moshës së pjekurisë, atij është dhënë e drejta e udhëheqjes.

·   Nëse jeni të moshë rritur  në kohë të rinisë dhe keni vendosur të filloni mësimin e leximit të  Kuranit edhe për juve Pejgamberi s.a.a. ju përgëzojë se në Librin e Zotit do të gjeni udhëzime , këshilla për të pasur një jetë të lumtur.  

                

Pejgamberi  Muhamedi-paqja qoftë mbi të dhe familjen e tij ka thënë:

Thënia më e vërtetë, këshilla më e lartë dhe tregimi më i përsosur është libri i Allahut xh.sh.

Si dhe:

Lexojeni Kuranin dhe thellohuni në përmbajtjen e tij, sepse Allahu nuk e dënon atë zemër e cila është kuptuese e Kuranit.

·   Nëse  dëshironi të keni personalitet  dituri dhe moral të lartë atëherë atë mund ta gjeni vetëm përmes këtij libri të shenjët pra Kuranit Famëlartë duke u bazuar në thëniet e Pejgamberit s.a.a.

Profeti Muhamed (s.a.a.) ka thënë:

“S’ka dyshim se studiuesi e Kuranit janë në shkallë më të lart se gjithkush tjetër, përveç pejgamberëve. Prandaj mos ia dobësoni të drejtat atyre ( studiuesve të Kuranit)  sepse ata tek Allahu kanë një pozitë të lartë”

Si dhe :

“Mësojeni Kuranin vet, pastaj mësojuani atë të tjerëve.”

Si dhe:

“Ai që lexon Kuranin, është njëlloj sikur të jetë i rrethuar prej kurorës se profetësisë me përjashtim të faktit se atij nuk i vjen shpallja.”

·   Gëzimi më i madh i  besimtarit  është  atëherë kur arrin të mësoj  përmendësh  qoftë edhe disa sure të shkurta, andaj ti vendos të bëhesh hafëz apo mbartës i Kuranit me aq sa do të arrin, se vërtet Allahu xh.sh. është mbrojtës dhe dashamirë i hafëzëve të Kuranit. Mos të harrojmë se hafëzët janë persona të zgjedhur tek Zoti dhe në shoqëri, ja seç na këshillon Pejgamberi s.a.a.

Pejgamberi  Muhamedi-paqja qoftë mbi të dhe familjen e tij ka thënë:

 “Kush mëson përmendësh 100 ajete është prej të vëmendshmëve dhe kush mëson përmendësh 200 ajete është prej të përulurve.”

Si dhe:

“Mbartësit e Kuranit (hafizat) janë të veshur me dritën e Tij. Ai qe i urren ata, ka urryer Allahun dhe ai qe i donë ata e donë Allahun xh.sh.”

Si dhe :

“Hafizi i Kuranit është mbajtësi i flamurit Islam. Ata që e respektojnë atë, kanë respektuar Allahun xh.sh. ndërsa ata, që kanë ofenduar hafizët kanë ofenduar  Allahun xh.sh.”

Si dhe :

“Lutja e mbartësit  të Kuranit është e pranueshme.”

Si dhe :

“Mbartësit  e Kuranit janë më të përsosurit e banorëve të xhenetit.”

Si dhe:

“Më të nderuarit e ymetit tim janë mbartësit e Kuranit dhe falësit e natës.”

Si dhe:

“Atij që Allahu ia mbarëson mësimin përmendësh të Librit Tij dhe mendon

se të tjerave u është thënë diçka me e mirë se sa atij, ai ka mohuar mësimin më të përsosur”

·   Kur të duket se  të ka kapluar vetmia, sëmundja, varfëria apo ligësia mos u dëshpëro dhe mos e humb shpresën por drejtoju Allahut me leximin e Kuranit mu kështu siç këshillon i Dashuri Allahut Muhamedi s.a.a.

“Ai person që ka mall për Allahun, le ti dëgjojë fjalët e tij.

 Si dhe:

“Zemrat ndryshken njëlloj siç ndryshken hekurat. Njeri nga të pranishmit e pyeti :Cili është pastruesi i ndryshkut të zemrave . Ai (s.a.a.) iu përgjigj: leximi i Kurani.”

 Si dhe :

“Nuk ka varfëri për atë që lexon Kuran.”

 Si dhe:

“Cilido që lexon Kuran duke shikuar në të, shikimi i tij do të gjejë kënaqësi të madhe.”

 Si dhe:

“Nëse dikush dëshiron të flas me Zotin e tij, le të lexoj Kur”an.”

·   Njeriu i sprovuar nga jeta, gjithnjë ka dëshirën të pendohet dhe të jetë i mëshiruar , e sidomos kur  besojmë dhe jemi të bindur  se Dita e Gjykimit që do të jetë realitet për të gjithë ne. Mjerim e shkatërrim është për ata persona që në vete nuk mbajnë asgjë nga Kurani qoftë në  bindje apo në vepër prandaj :

Pejgamberi  Muhamedi-paqja qoftë mbi të dhe familjen e tij ka thënë:

“ Selman Farisit (r.a):-O Selman lexo sa më shumë Kuran, sepse leximi i tij është eliminues  i mëkatëve, mbrojte prej zjarrit dhe prej dënimit.”

Si dhe:

“Për dijetarin e Kuranit luten për rahmet, të gjitha krijesat gjeri deri peshqit e detit.”

 Si dhe:

“Lexuesit e Kuranit i largohen fatkeqësive në Ditën e Gjykimit”

 Si dhe:

“Ata sy që lotojnë gjatë leximit të Kuranit, do të kenë kënaqësinë më të madhe ne Ditën e Gjykimit.”

Si dhe:

“Ai person, në brendësin e të cilit nuk gjendet asgjë prej Kuranit është si ajo banesa e shkatërruar.”

·    Dëshira për xhenetin është një shpresë e pafund deri në momentin kur ajo të na realizohet, andaj të mësojmë Kuranin qoftë edhe në moshë të shtyrë apo me vështirësi.  Dhashë Allahu që  çdo njëri nga të devotshmit, së paku të i mësoj shkronjat apo të lexojë  sado pak Kuranin para vdekjes së tij. Lidhur me këtë Pejgamberi s.a.a. ka thënë:

“Cilido që mëson Kuranin dhe zbaton ato qe gjinden në të, Kurani do të jetë shërues dhe drejtues i atij personi për në xhenet.”

Si dhe:

“Për atë person që Kurani është biseda e tij dhe xhamia është shtëpia e tij, Zoti do ti dhurojë një shtëpi në xhenet.”

 Si dhe:

“Kush e lexon Kuranin me vështirësi  do të ketë më shumë shpërblime.”

Si dhe:

“Cilido që e mëson Kuranin vetëm për këtë jetë dhe për fitimet e saj, atij Allahu do t’ia ndalojë xhenetin.”

Si dhe:

“Kush lexon në muajin e Ramazanit një ajet Kurani, shpërblimi i tij do të jetë i barabartë me shpërblimin e atij që e ka lexuar gjithë Kur’anin në muajt e tjerë.”

·   Mëshira  apo rahmeti i Allahut është gjëja më e nevojshme që njeriut i duhet në çdo hap të jetës , por mos të harrojmë se puna dhe veprat tona duhet gjithmonë të shkojnë barabart  me lutjet tona, andaj lutjet e lexuesit të Kuranit janë  më të pranuarat, ja të shohim se çka na këshillon Pejgamberi s.a.a.

“Kur lexon Kuran besimtari, shtohet më tepër mëshira e Allahut për atë.”

Si dhe:

“Ai që e fillon leximin e Kuranit dhe e mbaron atë ( kryen hatmetul Kuran)  lutja e tij është e pranueshme tek Allahu i Lartësuar.”

·   Adhurimi më i mirë është në studim andaj të nderuar miq pasi të keni filluar të lexoni rrjedhshëm Kuranin, tani është koha të filloni studimin tij si dhe të zbukuroni Kuranin me ushtrimin e zërit tuaj që të jetë sa më i këndshëm në veshin e të tjerëve dhe të jetë shkak apo sebep që edhe të tjerët të fillojnë të lexojnë Kuranin e Shenjët.  Ja si na këshillon Pejgamberi – paqja qoftë mbi të dhe familjen e tij.

“Mësojeni Kuranin dhe shtoni leximin e tij.”

Si dhe::

“Më i devotshmi tek  Allahu xh.sh. në fshehtësi dhe  dukshmëri, është studiuesi i Kuranit”

 Si dhe:

“Adhurimi më i përsosur i ymetit tim është leximi i Kuranit”

Si dhe:

“Kush dëshiron diturinë e të parëve dhe të atyre të fundit, le të lexojnë Kuran.”

 Si dhe:

“Lexojeni Kuranin me melodinë arabe dhe me zërat e tyre.”

Si dhe:

“Zbukurojeni Kuranin me zërin tuaj, sepse zëri bukur ia shton bukurin e Kuranit.”

 Si dhe:

“E pyetën Pejgamberin s.a.a.; -Cili njeri e ka zërin më të bukur për Kuranin?

Ai s.a.a. iu përgjigj:

-Ai person të cilit, kur të dëgjosh leximin e tij dhe  vëresh  se ai i frikësohet Allahut të Lartësuar. “ ( pra leximi i Kuranit me përkulshmëri)”

Mirësitë e  Kuranit Fisnik

                                                                        

            Të lexuarit dhe studiuarit e Kuranit a.m. janë dy vepra të pandashme të cilat personin e afrojnë tek  Allahu xh.sh., andaj çdo mysliman i sinqertë i cili pas leximit ose duke lexuar Kuranin a.m. thellohet, mediton dhe studion më pas për ajetet e tij, ai person do t’i vërej dhe shijoj mirësitë e Kuranit a.m. në të dy botës. Leximi i këtij libri të shenjët numërohet si njëri prej ibadeteve  (adhurimeve) më madhështore, si ilaç kundër sëmundjeve morale të cilat sjellin fatkeqësi  dhe jetën na dërgojnë në humnerë.

            Të lexuarit rrjedhshëm të Kuranit a.m, bukur leximi me texhvid (rregulla),  meditimi, studimi si dhe ndarja e kohës ditore për t’iu kushtuar Kuranit a.m.  sjellë shumë mirësi (fadilete) që bëjnë ndryshime të hatashme në jetën e njeriut duke larguar terrin me dritë e të keqen me të mirë dhe devijimin me udhëzim.

            Feja islame është nder, respekt, sinqeritet dhe fisnikëri, që ne ia kemi borxh Allahut xh.sh. Këtë borxh do ta paguajmë vetëm atëherë kur në planë programit tonë jetësorë e kemi në radhë të parë leximin dhe studimin e përditshëm të këtij Libër të famshëm  që është udhëzim për të gjithë njerëzimin që dëshirojnë të bazohen në ligjet e tij dhe të kenë jetë shembullore për vete dhe pasardhësit e tij.  

            Lumturia dhe fati më i madhe për të gjithë neve myslimanët është, që Allahu xh.sh. na ka zgjedhur të jemi prej umetit të Muhamedit s.a.a.  Ai çdo gjë që ka krijuar duke pasur hatrin e Muhamedit s.a.a.,  duke filluar prej tokës qiellit e deri te insekti më i vogël. Besimi dhe dashuria për Pejgamberin s.a.a. si mësues të njerëzimit, në mesin e myslimanëve  gjithmonë është shprehur duke i dërguar salavate duke bërë manifestime kremtime të ditëlindjes së tij ( mevlude)  dhe duke kërkuar shefatin (ndërmjetësimin) e tij për të mirat e kësaj bote dhe botës tjetër.

 Kur thuhet Allahumme asaluke bi-Nebijjike Muhammed (O Allah! Të përgjërohem me pejgamberin Tënd Muhammed),(1) kjo do të thotë: “Kërkoj prej Teje në bazë të besimit dhe dashurisë që kam për të Dashurinë Tënd nga kjo kuptojmë se  Allahu xh.sh. për hatrin e Pejgamberit, neve na ka krijuar si musliman, na ka dërguar mësuesin   e njerëzimit, ndërsa ajetet Kuranore na ka bërë mjet  për t’iu afruar Zotit, përmes bindjes ndaj Tij dhe të Dërguarit të Tij. Kush i bindet Profetit, i është bindur me këtë Allahut. Madje njeriu i parë i krijuar, Ademi a.s., iu përgjërua Allahut për falje përmes hakut të Muhamedit s.a.a me fjalët: "O Allah! Për hakun e Muhamedit s.a.a. të lus të m’i falësh fajet."(2)

      Dijetarët janë trashëgimtarë të Pejgamberit - paqja qoftë mbi të  dhe familjen e tij, ata janë mësuesit e njerëzimit, andaj për të fituar mirësitë e Leximit të Kuranit ne duhet të jemi nxënës dhe studiues të pandashëm të këtij libri të shenjët, që të mund ti shijojmë mirësitë e tij të pashtershme në të dy botët. Allahu i Lartësuar na ruajt nga leximi jo i sinqertë i Kuranit dhe dhashë Allahu që të mos jemi dëshmitarë të kohës së ligë, kur Kuran  Fisnik do të lexohet mu kështu siç na ka thënë Hz. Alia në një thënie apo hadith të mençur.

Prijësi i besimtarëve-Hazreti Imam Aliu, Allahu qoft i kënaqur me të ka thënë: Do të vijë një kohë për njerëzit,  kur për ta nga Kurani nuk do të mbetet gjë pos shkronjave të tij, ndërsa nga Islami asgjë pos emrit të tij. Xhamitë e tyre në atë kohë do të jenë të mëdha në aspekt të ndërtimit, porse të zbrazëta në aspekt të udhëzimit. Ata të cilët rijnë në to dhe ata të cilët i vizitojnë ato do të jenë nga më të urrejturit ndër banorët e tokës. Prej tyre do të përhapet huti dhe atyre do t’u jetë e afërt çdo gjë që është e prapë. Nëse dikush ndahet nga kjo, ata do ta flakin prapa në të. Kurse nëse dikush prapësohet nga kjo, ata do ta shtyjnë në të. Allahu i Madhëruar thotë: “ Betohem me emrin Tim se do të lëshojë mbi ta sprovë nga e cila edhe i urti do të hutohet!” dhe Ai këtë do ta bëjë. I lutem Allahut të na mbrojë nga të rënët në pakujdesi!(3)

 Autor: Ikballe Berisha Huduti.

Nëntorë 2009 Prishtinë

>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>><<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<<< 

LITERATURA                                                                                                             

-Kurani Fisnik nga përkthimi i Doc.Prof. Feti Mehdiu

 Libri shkollor Islam -Mësimi i Kur’anit Kerim, botuar nga” Foundacioni i Kura’anit”  Tiran

*

(1) Sherh al-Mawahib, vol. 8, f. 304; el-Mexhmu', vol. 8, f. 274; Ibn 'Abidin, vol. 5, f. 254; al-Fetawa al-Hindijjeh, vol. 1, f. 266 dhe vol. 5, f. 318; Fet’h ul-Kadir, vol. 8, f. 297, 298 dhe el-Futuhat el-Rabbanijjeh 'ala el-Azker en-Nebewijjeh, vol. 5, f. 36.

(2) Bejhaki, Dela'il en-Nubuwweh, vol. 5, f. 489 (Dar al-Kitab al-'Ilmijjeh, Beirut), cituar në al-Mausu'ah al-Fikhijjeh el-Kuwaitijjeh, vol. 24; el-Hakim, el-Mustedrek, vol. 2, f. 615, Ibn Tejmijje, al-Fatawa, vol. 1, f.

(3)Nehxhul Belaga – Shtegu i elokuencës, (Fjalimet, letrat dhe fjalët e urta nga Hz. Imam Aliu Ibn Ebi talibi) cituarë në faqen 342 fjalë e urtë numër 379 – material i mbledhur nga ESSEJID ESH-SHERIF ER-RADI,

QERBELASË

Ah e mjera unë Fatimja, si nuk mund të ju tregojë,

Për hidhërimin që kam në zemër,  për Husejnin unë vajtojë.

O ju njerëz sa ju kam dashur, unë dhe babai im Pejgamber

Sa shpejt na harruat dhe devijuat, e fëmijët e tan na masakruat.

Pasha Zotin, pasha të vërtetën, pasha ty që e njeh Ehli Bejtin,

Ç’mund të ndien për Qerbelanë, përveç lotit, mallit e dhimbjes për ta.

Çdo horë i pafytyrë juve ju ka lënduar, barkun e Fatimes në brendi e helmuan.

Ia prenë gjymtyrët Imamëve  të Islamit,  ia prenë kokën e Husejn alejhiselamit.

Ah Zejnebe motër, thoshte Imam Husejni, e lëshuam vatrën  dhe varrin e Pejgamberit.

Këtë natë kur dolëm nga qyteti Medines, u dridh toka përreth varrit të  Fatimes.

Atë natë edhe hëna deshi të pëlciste, nga dhimbjet që ndjeu për birin e Murtezas,

Atë natë edhe toka deshi të gëlltiste, mushrikët e mallkuar pjellën e Hindas.

Tërë natën ecën e pastaj u afruan,  te shtëpia e Allahut mallin e larguan,

Se babi  i Hasanit Ali Murteza, nga brendia e Qabes kishte ardhur në këtë dynja.

Vajtonte Qabeja si fëmijë i dëshpëruar, për trishtimin që ndjen për trimat e uruar.

Që për hatër të Muhamedit dhe për hir të Mekes, ja mësyn migrimit për në rrugën e Kufes.

Rruga e gjatë për në fushën e Qerbelasë, me zallin e nxehtë që piqte këmbët e Sukejnës

Vapa e madhe shkrumboi buzët e njoma, vajtonin dhe melaqet përmbi kokat tona.

Fjalët e Imam  Husejnit jepnin gjallëri, mezi pritnin njerëzit të takohen në ty o Perendi.

Andaj ia mësyn rrugës së migrimit, ta ruajnë Islamin, të pastër nga burimi.

Jezidët e munduan, pa mëshirë e pa rahmet, për një pik uji e dogjën  foshnjën  krejt

E në vend të ujit gjaku i Abdullahut u drejtua nga qielli Arshi i Allahut.  

Lumi Eufrat  ofshan i tërbuar, për buzët e shenjta e të shkrumbuara,

Që s’mundi  t’ia ofrojë një gllënjkë për të pir, e kështu ti njomi trupat e dëlirë.

Sukejna e durueshme  baba Husejnit  nuk ju ankua, se goja fyti nga etja ishin zaptuar,

Por ngadalë xhaxha Abasit ajo iu drejtua, dua ujë,  dua ujë, pëshpëriti duke  gjëmuar.

Ali Abasit trim i rrallë  më nuk  iu durua, ja mësyu  Eufratit  ujë për të grumbulluar,

Sa iu afrua ujit , deshi ta shijoj,  kur ju kujtua Sukejna ujin e largoj.

Kur ju kujtua Sukejna me buz të shkrumbuara,  ai mbushi ujin me vrull vrapoi.

Mbesës së vogël ujin që t’ia dhurojë,  por shtiza nga harku shpejt e  qëlloi .

Kur e pa Sukejna  xhaxha Ali Abasin,  filloi të qaj e për toke u përplas ..

Oh nuk dua ujë , tani zeher mu bëftë,  e humba xhaxhain , o gjyshi im Mustafa.

Oj  fushë  e Qerbelasë që po më dhimbesh fort, Jezidët e lig që po të shkelmojnë kot.

Unë Husejni të dhurojë gjakun tim të njom, që mbjellë  urtësi për brezat e ri.

Autore : Ikballe Berisha Huduti

                                     Xhamia  dhe varri i  Hz. Zejnebes  r.a. në Damask.

    TRIMËRESHA

Fjalët e tua na zunë vende

Në zemrat tona të pikëlluara

Tani shpirti jonë i dobët

Thur mjerim për ditë të shkuara.

Ju bashkua vëlla Husejnit

Në gëzim e hidhërim

I përballoj të ligat e jetës

Për hir t’islamit dhe t’vëtvetës.

Ju mizor të pa shpirt

Ju shpirtligë e Jezid

Menduat se bëtë trimëri

Që mbytët bijtë e Muhamedit.

Shembulli  i zjarrtë në histori

Është Zejnebja  bija Alis

Trimëresha e Qerebelas

Mbesa e dashur e Mustafas

H. Ikballe Berisha Huduti 

VLERA- Kryeredaktore Ikballe Berisha Huduti

Ligjeratë -RAMAZANI, PJESA III

Ligjeratë- RAMAZAN, pjesa II

Ligjeratë -RAMAZANI, Pjesa I

   Kush është Hazreti Fatimja s.a. –paqja qoftë mbi të

Me rastin e lindjes së  Hz. Fatimes  (selamullahi aleja), Allahu i Lartësuar zbriti  Suren KEWTHER -  pra “Mirësi të shumta”   

 Fatimja u  lind në shtëpinë ku për herë të parë u dëgjua leximi i tekbirit, adhurimi i Allahut dhe përmendja e Tij.

Hazreti Fatimja (paqja qoftë mbi të) ishte e veçantë nga motrat e tjera sepse ajo lindi  pesë vite pas fillimit të shpalljes së Kuranit, në kohën kur Muhammedi s.a.a. tani më ishte caktuar si i  Dërguari i Allahut.

Hazreti Fatimja (paqja qoftë mbi të) u  edukua pranë të Dërguarit të Allahut, në shtëpinë e pejgamberisë, aty ku ishte vendi i zbritjes së engjëjve dhe qendra e zbritjes së ajeteve të Kuranit. 

Fatimja e vogël rritej në shtëpinë e babait të saj Pejgamber dhe i pranonte mësimet e Allahut në mënyrë të drejtpërdrejtë, sepse babai i saj e mësonte atë në mënyrë të veçantë. Çdo ditë e saj kalonte duke u sprovuar, e çdo natë e saj kalonte në asketizëm.

Fatimja mbeti jetime në kohën kur i duhej më së shumti nëna  Hatixhe, por ajo, krahas mungesës së nënës, mori një përgjegjësi dhe shfaqi një përkujdes të madh  ndaj babait të saj  Pejgamber dhe, për këtë arsye, i Dërguari i Allahut e quajti atë “UMMI EBIHA” (Nëna e babait) sepse ajo ishte njëkohësisht edhe vajzë, edhe nënë e babait të saj.

Aq shumë e donte Pejgamberi bijën e tij, Fatimen, saqë kur asaj i erdhi koha të martohej, i   dërguari i Allahut u plogështua nga mërzia që kishte. Kur e kuptuan dashamirët e tij se Pejgamberi vuante për largësinë e bijës së tij,  ata e ndërruan shtëpinë e tyre  me Imam Aliun,  në mënyrë që Pejgamberi ta shihte përballë vajzën e tij sa herë që ta merrte malli.

I dërguari i Allahut ka thënë: Vajza ime Fatimja është femra më e virtytshme prej të gjitha femrave të botës. 

“Oj Fatime, Allahu të ka zgjedhur ty, të ka dhënë epërsi ndaj të gjitha femrave të botës.”   

Pejgamberi s.a.a.  kishte aq shumë respekt ndaj bijës së tij, saqë zgjonte habi tek të tjerët. Sa herë që Fatimja hynte në dhomë, Pejgamberi pavarësisht personalitetit të lartë që kishte,  ngrihej, ia  puthte duart dhe e ulte tek vendi i tij.

I dërguari i Allahut përdorte gjithmonë shprehje të larta për personalitetin e Fatimes. Ndonjëherë thoshte lule (Rejhane), ndonjëherë e ndritshme (Zehra), ndonjëherë thoshte “Fatimja është pjesë e trupit tim” dhe ndonjëherë tjetër “Fatimja është njeriu më i dashur për mua.” Në një rast tjetër thoshte: “Çdokush që e gëzon Fatimen, më ka gëzuar mua dhe çdokush që e hidhëron Fatimen më ka hidhëruar mua. Ndërsa gëzimi dhe hidhërimi im është gëzimi dhe hidhërimi i Allahut.”

Muhamedi (salallahu alejhi ve alibi) ishte Kurani i gjallë, ndërsa Fatimja ishte brendia e Kuranit, sepse ajo ishte më shumë se hafize e Kuranit. Ajo ishte pjesë e Kuranit, sepse Kurani fliste për të dhe familjen e saj të mrekullueshme.

Fatimja ishte Masume – e paprekur nga mëkatet.  Kjo vërtetohet në suren Ahzab.

Fatimja ishte mëshiruese, bamirëse dhe altruiste e madhe, pasi ajo brengosej më shumë për të tjerët se sa për veten. Kjo vërtetohet në  suren  Insan.

Hazreti Fatimja kishte një qëndrim plotësisht femëror. Ajo e dëshmonte me veten e saj se është nëna e gjithë umetit musliman, andaj Pejgamberi e thërriste atë UMMI UMEH – Nëna e Umetit musliman. Ajo e meritonte këtë, sepse ishte nëna e Hasanit, Husejnit dhe e 12 imamëve lider.

Hazreti Fatimja (selamullahi alejaha) shkonte kudo që preferonte babai i saj. Edhe në rastin kur u nxit mallkimi për ata që mohonin pejgamberinë dhe Islamin e vërtetë. Prandaj Mubahila  mbeti argument në suren Ali Imran.

 Mbi të gjitha, Fatimja ishte KEWSER (me mirësi të shumta), simbol i trashëgimisë dhe i mirësisë së Islamit në atë kohë, sot, nesër dhe deri në Ditën e Kiametit.

Pra, Fatimja është Fatime.

HAZRETI FATIME ZEHRA S.A. FEMRA SHEMBULLORE

                       

HAZRETI FATIME ZEHRA S.A. FEMRA

 SHEMBULLORE

    

Autor : Ikballe Berisha Huduti                                                        Prishtinë Maj 2010

Bismil-lahir-rahmanir rahim.

Allahumme sal-li ala Fatimete ve ebiha ve baëliha, ve beriha ve sir-ril mustewdii’fiha bia’dedi ma ehata bihi i’lmuk.

“O Allah dërgoje bekimin Tëndë mbi Fatimen dhe babain e saj, burrin dhe bijt e saj,  me fshehtësinë që iu është caktuar asaj, që është vetëm në dijen Tënde.”

HAZRETI FATIME ZEHRA S.A. FEMRA SHEMBULLORE

Abstrakt

Punimi  me tematikë “ Hazreti Fatime Zehra s.a. shembull femëror” do të shfaqë karakterin dhe personalitetin e një femre me plot virtyte njerëzore dhe mbinjerëzore, e cila është Hazreti Fatime Zehra  s.a. (paqa qoft mbi të) përndryshe bija e çmuar e Profetit Muhamed s.a.a. (pqmtf).

 Karakteri , personaliteti dhe virtytet e saja të mrekullueshme në këtë punim tematik do të  paraqiten   me qëllim që të bëhet një  shembull krahasim  dhe imitimi për të gjitha femrat në botë, duke reflektuar dhe të influencuar  të gjitha femrat e botës.

 Duke përkujtuar  qëndrimin e bukur  femëror të kësaj  krijese madhështore, do të mundohemi të paraqesim  shëmbëlltyrën e sajë të pashembullt të pa imituar nga askush më parë, por  të  dhuruar nga fisnikëria e Zotit dhe të mësuar e edukuar nga babai i saj i Dashuri i Allahut dhe nga  nëna e saj Hatixhe Kubra. Kjo shëmbëlltyrë  do të pasqyroj Fuqinë, Lartësinë, Mrekullinë dhe Urtësinë e Allahut të Lartësuar i cili paraqitet në virtytet e krijesave të Tij  më të afërta dhe më të dashura.

Qëllimi bazë i këtij punimi është që të pasqyrojmë karakterin, veprimtarin  dhe misionin e saj në këtë botë, si dhe indikacionet dhe lëvizjet shpirtërore që të mund të influencojnë te personaliteti i femrave të ditëve të sotme.

HYRJE

Sot myslimanët në botë e festojnë ditëlindjen e vajzës së dashur të Profetit Muhamed (pqmtf – paqa e Allahut qoftë mbi të dhe familjen e tij)  pra ditëlindjen e Fatime Zehras s.a., e cila me jetën e shkurt që jetoi ndriçoi si një yll flakërues në gjithë shoqërinë  njerëzore dhe poashtu arriti të tregoj përsosmërinë e njeriut të përkryer.  Ajo ishte një pasqyrim i madhështisë së një gruaje dhe ishte një shembull i krijimtarisë së Allahut të Lartësuar.

Pa dyshim, Hazreti Fatimja është shquar si figura më e dashur e fesë, etikës morale, virtytit,  kulturës dhe devotshmërisë që nuk mund të gjendet  shembull më të bukur para e pas saj e deri në ditë të Kijametit.  Është krenari që ne ymeti   mysliman  krenohemi me virtytet e  Hazreti Fatimes s.a. Është e mjaftueshme që i Dërguari i Allahut është babai i saj, është e mjaftueshme që bashkëshorti i saj është Imam Alia paqa qoftë mbi të, udhëheqësi  më i përkryer i besimtarëve, është e mjaftueshme që Hazreti Fatimja është nëna e Imama Hasanit dhe Husejnit (paqa qoftë mbi ta) si dy personalitete të shquara të dy botëve.

            Ne nuk kemi çka të flasim për Hazreti Fatime Zehran s.a., veprat e saj flasin për të, ndërsa ne vetëm e pasqyrojmë këtë personalitet. Ajo fletë për jetën personale, shoqërore, për virtytet dhe pozicionin e femrës nga këndvështrimi i Kuranit i haditheve të Pejgamberit, haditheve të dijetarëve mysliman e jo mysliman. Me shpalosjen e këtyre qëndrimeve  të Zotit dhe të njerëzve të mëdhenj dijetarë, ne do të bëjmë një krahasim relativ që mund t’i shërbej çdo njërës femër që dëshiron të jetoj e lumtur dhe e kënaqur me të dy jetët duke e pasur shembull Hazreti Fatime Zehran s.a. (paqa e Allahut qoftë mbi të).   

LINDJA DHE JETA

 Ishin vitet e para të  predikimit të fesë Islame në Gadishullin Arabik, e njëzeta ditë e shenjët e muajit  Xhemadul Ahir. Nëna Hatixhe Kubra dhe babai i dashur Profeti  Muhamed s.a.a. shkëlqenin nga gëzimi i lindjes së kësaj vajze të vogël të veçantë nga të gjtha foshenjet tjera që kishin më parë. Ishte e veçantë sepse kishte lindje të veçantë si askush më parë.

Askush nuk dëshironin ta ndihmonin lehonën e ardhshme Hazreti  Hatixhen ( Allahu qoftë e kënaqur me të), kishin  arsye xhelozie,  sepse  ishte gruaja e mashkullit më të mirë të Medines dhe  ajo kishte  një shtatzënësi të çuditshme si kurrë ndonjëherë. Prania e saj në çdo vend kundërmonte me një aromë të këndshme nga xheneti. Fytyra e Pejgamberit kur shikonte fytyrën e Hatixhes i jepni shkëlqim të dyanshëm dhe ndriçonte  një dritë e papërshkruar që foshnja e ndiente në trupin e nënën së saj. Mrekullia e Zotit ishte se fliste foshnja me nënë e saj ende pa ardhur në këtë dynja. Shpirtrat  ndjenin  shpirtin e vogël, u bashkuan tri drita të papërshkruara për të dhuruar  trashëgimin e pafund  të imamëve të pagabueshëm.

            Megjithatë kur iu afrua koha e lindjes, Hatixhes iu largua frika sepse u përgëzua me pranin e katër zonjave nga xheneti, gra me butësi,  shenjtëri dhe bukuri të papërshkruar hynë në shtëpinë e Ehlul Bejtit ( Familjes ë Pejgamberit).

-E para tha: “Unë jam nëna jote, Hava”

-e dyta tha : “Unë jam Ummi Kulsumja, motra e Musas.”

-E treta tha: “ Unë jamë Asija Bint Muzaim”

-E katërta tha: “Unë jam Merjemja nëna e Isasë”

- Kemi ardhur të të ndihmojmë thanë të gjitha së bashku, jemi shumë të gëzuar që kemi nderin të lidhim në lulak të ri! 

Lindja e Fatimes ishte përgëzim dhe nënçmim. Besimtarët e mirëpritën sepse besonin në caktimin e Allahut, ndërsa injorantët dhe smirëkeqit e ofendonin  babin e kësaj foshnje, në vend të urimit i thoshin “ebter” që ishte ofendimi më i ulët për një mashkull që donë të thotë “farësosur, pa trashëgimtarë”.  Injorantët pabesimtarë i thoshin,

- “ O Muhamed, ti thua se je i Dërguari dhe i Dashuri i Zotit,  po të kishte dashur Ai ty, pse nuk të dërgoi një djalë, pse po punon për Të, kush do ta vazhdoj punën tënde misionin tënd profetik, ti nuk ke djalë ti je farësour, kur do të vdesësh emri yt do të tretet në faqe të dheut, s’do të ketë njeri për të vazhduar rrugën tënde”

Por nga ana tjetër Allahu i Lartësuar  e përuroj të Dashurin e tij me këto fjalë:

بسم الله الرحمن الرحيم    إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ اِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ

Në emër të Allahut të Gjithëmëshirshmit Mëshirplotit.

Ne të dham ty, me të vërtet të mira shumë të mëdha.

Prandaj falu dhe preje kurbanin për Zotin tënd.

Ai që të urren ty, me siguri Ai është farësosur    ( Kur’an- Surja Kewther.)

Mentaliteti i arabëve ishte i till, se vetëm përmes fëmijët mashkull mund të vazhdojë dhe trashëgohet fisi dhe lloji i tyre, dhe se trashëgimia vazhdon vetëm përmes djalit e kurrsesi vajzës.  Femra  ishte e zhytur në greminën e mundimshme, që neve na mjafton ta kuptojmë rastin e vajzës së gjorë të Omer Ibnul Hatabit, që e varrosi vajzën 10 vjeqare  me duart e tij, ndërkaq duart e vajzës e fshinin djersën e babait që e gërmonte varrin për të.

Kësaj here Allahu vërtetoi se përmes fëmiut femër do të trashëgohet e gjithë bota me bijtë e saj lider shpirtëror, që ende na udhëzojnë me  këshillat e tyre të kohë pa koheshe që janë në pranin tonë  me Imam Zamanin  a.s.  

Ndërkaq ata që iu lavdëruan se kanë nga katër djem e më shumë, ata Allahu i bëri farësosur “اِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ” edhe pse kishin pasur fëmijë mashkull, turpet dhe ligësitë e djemve të tyre  mbetën tragjedi trishtimi  në këtë botë, që të tjerët të marrin shembull për të keq, dhe  kjo u bë ashtu si deshi Zoti ata mbetën farësosur, e njerëzia prej atëherë e deri më sot askush nuk emroi fëmijën e tij Jezid e Muavi, ata mbetën për mallkim, ndërsa Familja e Pejgamberit i dha nderë gjithë botës me emrat e bukur  Hasan e  Husejn.

Lindja e Fatimes s.a. ka qen lindje e veçantë, sepse ajo nuk ka lindur për të jetuar, por ka ardhur në këtë botë që të mund të  lind në botën tjetër dhe të jetë lidere e Xhenetit me gratë më të çiltra, më të pastra, më të devotshme që e meritojnë pranin e saj.  Allahu ka treguar me   qenien e saj, etikën, edukatën, përsosmërinë, sinqeritetin, çiltërsinë, mëshirën devotshmërinë, sakrificën,  që njeriu i thjesht nuk mund t’i posedojë të gjitha këto virtyte, por  vetëm nëse e merr shembull Hazreti Fatimen s.a., babain e saj Pejgamber burrin dhe fëmijët e saj lider.

Ajo nuk ka lindur për të vdekur, ajo ka qen e veçantë,  është lindur nga zanafilla e Dritës, është ngjizur nga trupi i Dritës, ka ardhur në këtë botë  nga duart e Grave të Dritës, është rritur duke e parë dritën e shenjët të Xhebrailit që fliste me babain e saj, dhe ka jetuar me grimcat e dritës, gjersa është takuar me Dritën më të madhe që ka qen pjesë e dritës së saj.

Ajo nuk është asgjë tjetër veçse Dritë.

“ ATESH NIST, BELKI NUR EST,

NURUN NUR, BISMIL-LAHI NUR,  NURUN NUR ,

 NURUN ALEN NUR ,  JANI FATIME”

“Zjarr nuk është, ndoshta dritë është.

 Dritë e dritës, në emër të Zotit Dritë,

 Dritë përmbi drita, dritë mbi të gjitha dritat, është pra Fatimja”

             Parashtrojë pyetje vetes sime se si mund  të kuptohen, interpretohen këto tekste kur’anore  dhe ndodhi të veçanta në kohën tonë bashkëkohore?

Dikush mund të thotë se janë mit.! Me dritën ka të bëjë edhe Merjemja, andaj si është e mundur që Merjemja të lind një fëmijë pa baba,  apo Fatimja të lindet nga katër gratë e xhenetit pa fizikën por me  nurin e tyre,  si është e mundur që Fatimja të mbetet një burim KEWTHER i pashtershëm deri në ditë të Kijametit?

 Është thënë që moti se mitet janë krijimtari dhe art.  Ato përbëhen nga përralla, legjenda e folklor. Por, sot qarkullojnë shume hipoteza se si arti gjithmonë i ka paraprirë shkencës. Kur e kanë pyetur V. Nabakovin lidhur me shkencën dhe artin ai ka thënë:“ Nuk ka shkencë pa fakte dhe art pa zbukurime”, pra artisti a krijuesi trajton jo vetëm pamjen e jashtme të realitetit, por edhe të brendshmen që përbehet nga fantazi, mite, ëndrra, ndjenja, shpirt.

      Deri para një shekulli, shkencëtarët merreshin vetëm me anën e jashtme të lëndës duke studiuar formën, lëvizjet, përbërjen fizike, forcën etj. Në vitin 1905, Ajnshtajni doli me idenë se “drita mund të jetë objekt fizik i përbërë nga grimca shume të vogla të quajtura fotone.” A nuk ishte provuar për qindra vjet me  eksperimente se drita ishte thjesht një valë, ndërsa tani Ajnshtajni, i ri në moshë e në shkencë,  thyente çdo ligj shkencor duke thënë se drita përbëhej nga grimca fizike. Ajnshtajn ndihmoi për të provuar se drita është edhe materie. Por i nisur nga një arsyetim i ngjashëm i përmbysur, del se bota është jo vetëm fizike por edhe shpirtërore. Ajnshtajni ishte hebre dhe Talmudi (libri i shenjtë hebraik) përmban edhe një bisedë midis Zotit dhe Abrahamit:

Zoti: - “Po të mos isha Unë, ti nuk do të ekzistoje”

Abrahani:- “Po Zot është e vërtetë e të jam mirënjohës. Por po të mos isha unë, Ju nuk do të njiheshit”.

Rasti tjetër lidhur me dritën dhe Profetin Muhamed s.a.a është i njohur  dhe i argumentuar, se kur  i Dashuri i Allahut  fliste me Xhebrailin që ishte me përbërje të dritës, për të më nuk kishte rëndësi fizikja por bisedonte drita me dritë, pra shpirti me shpirt, e Drita e Fatimes ishte në një qoshe të dhomës që e shikonte me syrin e saj të dritës babain e saj pejgamber duke biseduar me shpirtin e shenjët të Xhebraili, dhe kënaqej me ato bisedime që iu ishte lejuar vetëm asaj.

Me dritën e shenjët kishte të bëjë edhe  Imam  Aliu (pqmt), ishte i plagosur me një shigjet në këmbë, të cilën ishte shumë vështirë për ta nxjerr  nga këmba  dhe trupi po helmohej, mjekët nuk kishin zgjidhje më të mirë, duhej prerë këmba. Por këtu urdhëroi Pejgamberi dhe i tha: -Kur të hynë Aliu në namaz atëherë operojeni atë, dhe kështu u bë. Gjersa Aliu ishte në namaz fizikja e tij nuk ndiente asgjë, e shigjeta e helmuar u largua pa asnjë uh e rënkim, sepse Aliu a.s. ishte nur, dhe fliste nuri me Nurin.  

            Ky dialog bëhet midis natyrës dhe njeriut, trupit dhe shpirtit, kohës dhe hapësirës, mitit dhe krijimit, e njeriut në vetvete midis pjesës së djathtë e të majtë të trurit. Gjithashtu, dialogu Zot - Ibrahim tregon se njeriut gjithmonë i është dashur të besojë e njëkohësisht të shohë me dyshim atë që beson.  Por të devotshmit  janë ata  që besojnë në të fshehtën, “Eledhine juëminune bil gajbi.

      Kanë kaluar mijëra  vite ku  Mejremja dhe Fatimjeja,  prej besimtarëve të krishterë dhe muslimanë, që përbëjnë afër gjysmën e njerëzimit, e  besojnë si një shenjë nga Zoti fuqiplotë, ndërsa gjysma tjetër këtë shenjë nuk pranon si besim, por e shikon me dyshim.

 KARKTERI DHE PERSONALITETI I HAZRETI FATIME ZEHRAS  SHEMBËLLTYRËS FEMRORE

Për çdo femër myslimane është me rëndësi që të bijën e Pejgamberit  (pqmtf), ta konsiderojë si një shembull të përkryer e një model të rrallë. E vërtetë është se Fatimja ishte një personalitet krejt tjetër nga të gjitha femrat e botës. Në mënyrë të përmbledhur mund të themi se është pjesëz e Resulullahut, që mori shumë nga virtytet e lavdëruara e cilësitë  e tij të rralla.  Rritja dhe prania e Fatimes pranë babait Pejgamber  dhe Zonjës së Madhe nënës Hatixhes,  e bënë që vjaza e tyre të arrijë një shkallë të lartë në besim, dituri dhe përkushtim.

Ne, të pranishmit e shekullit XXI duhet të jemi krenar që kemi një model shembullor  për nënë baba dhe fëmijë, e ky shembull është Familja e përkryer e Pejgamberit s.a.a. (pqmtf).  Hazreti Fatimja  s.a. ka pasur fatin e madh të lind e jetoj me prindër shumë të ngritur me virtyte të larta njerzore, por çka duhet të bëjmë ne? A jemi ne fëmijë të dikujt, e jemi ne nëna të dikujt, a jemi ne baballarë të dikujt, a jemi ne bashkëshorte të dikujt, a duhet të hulumtojmë jetën e të mëdhenjve të botës, çka ka mundësi të praktikojmë nga këto njohuri të mara,  a mund të puqen  ndodhit e para katërmbëdhjetë shekujve në këto ditët e sotme? Këto janë pra pyetjet që duhet të na preokupojmë dhe na shtynë që të formojmë një jetë më ideale, sepse është fati jonë që neve na ka zgjedh Zoti të jemi nga Umeti Muhamed, dhe se duhet të jemi mirënjohës, se për hir(hatër) të Muhamedit (pqmtf),  Allahu na mëshiron  dhe largon ndëshkimin, ashtu siç na ka premtuar Ai,  e jo siç e meritojmë ne.

Shtrohet pyetja, çka  duhet  të bëjmë ne?

Të gjitha gjeneratat e tashme dhe të  ardhshme të umetit Muhamed  duhet shfaqur inteligjencë, kujdes, shkathtësi, sakrificë, dashuri ndaj virtytit dhe karakterit të Hazreti Fatimes s.a. Gjithë kjo kërkon një punë të madhe për të cilën duhet bindje dhe durim, dhe kërkon të kemi një  vizion më të largët  për ardhmërinë e  bukur të shoqërisë, vetëm atëherë  ne do të  jemi në gjendje të marrim hapa për të ndryshuar jetën tonë duke e pas shembull  Hazreti Fatimën dhe shtëpinë e saj.  

Ngjizja e Fatimes (pqmt) në trupin e Nënën Hatixhe ishte një porosi nga Allahu që ia përcjelli  të Dashurit të tij  gjersa ai ishte në Miraxh, ndërsa  molla e xhenetit që ia dhuroi Meleku Xhebrail,  ishte eliksir i dashurisë hyjnore në mes qiftit të mrekullueshëm.

 Fatimja s.a. nuk kishte vëllezër  për të lozur me ta, por ajo e donte aq shumë babain e saj sa që nuk e ndiu mungesën e vëllait, bile të kundërtën e saj ajo e ndjeu kënaqësinë dhe  përgjegjësin që nga fëmijëria se duhet të kujdeset për babain e saj me një fuqi dhe guxim mashkullor sa herë që të paraqitet nevoja.

 Duart e saja të vogla shumë herë janë gëzuar, sepse sa herë që hynte  brenda në shtëpi, babai ia puthte me buzë të ngrohta dhe i ledhatonte me mjekrën e tij.  Ato duar të vogla shpesh herë kanë qen të zëna duke ia pastruar fytyrën e babait  për t’ia parë shikimin e pikëlluar që ia sjellin mushrikët e pa nderë. Duart e saja më vonë u bënë shumë të shkathta në çdo sferë të jetës, si në luftë e në liri lidhën plagë me dhimbje e dashuri për shehid e gazali.

 Sytë i  kishte ngjyrë gështenje, kur ato nguliteshin në një vend ato rrëfenin shumë, lëkura e bardhë me një hije të shkëlqyer ia vinin në dukje vetullat e saj si hëna pesëmbëdhjetëshe. Sytë e saj panë shumë, e panë vdekjen e nënës që në fëmijëri, por e panë edhe dritën e Xhebrilit kur fliste me babain e saj. Pejgamberi e mësonte se shikimi i fëmijut  në sytë e prindërve është ibadet (vepër adhurimi), andaj ata babë e bijë ishin si bebëza e syrit të njëri tjetrit, dhe bënin ibadet duke e shikuar me respekt.

Të folurit  e saj që nga fëmijëria ishin të lidhur me zemrën dhe arsyen, sepse veprimet e babait,  kështu e kishin mësuar dhe ndikuar. Ajo fliste fjalë të shenjta që nga fëmijëria e hershme duke u rritur me ato fjalë  Kur’anore nën hijen e Shpalljes. Rrjedhshmërinë e të folurit e trashëgoi nga babi i saj e më pas e përforcoi nga burri i saj Imam Aliu a.s.  Kur Fatimja fliste  njerëzit shpesh përloteshin nga fjalët e saj, fjalët e saja ishin të drejta, të sinqerta, të matura me zgjuarsi me çiltërsi. Fjalët e saj të jepnin besim e vullnet për të ardhme, ajo kurrë nuk fliste fjalë të trishtueshme pesimiste, por vijat e fytyrës së saj flisnin për një optimizëm dhe nxitje që njerëzit Islamin e pranonin me dashuri e jo me frikë. 

Ecja e Fatimes s.a. ishte e njëjtë si e babait të saj, kishte aq shumë ngjashmëri në të ecur sa që ata nuk ishin dy persona ata ishin një në esencë, prandaj i Dashuri Allahut shpesh herë thoshte “ Se Fatimja është pjesë e trupit tim, Fatimja është nga unë, çka jam unë për burrat Fatimja është për gratë e shumë fjalë tjera të bukura”.

Me një fjalë ajo ishte filozofe e kohës,  ajo nuk e zgjedhi të lehtën e jetës  por ajo e zgjedhi të drejtën, dhe lëshoi këtë botë për shkakë të drejtës, dhe i la jetim katër fëmijët e saj  të mitur të pa ngopur me dashurin amnore, i la jetim  nën mbikëqyrjen e babit, sepse edhe vet mbeti jetim nën mbikëqyrjen e Pejgamberi s.a.a. Fjala jetim është fjalë më e dhembshur, këtë dhimbje e përjetojnë ata që janë jetim, andaj jetimi ka gëzimin  dhe  Shefaatin ( mbështetjen) më të madhe të Hazreti Fatimes e të Pejgamberi s.a.a. i cili u lind jetim pa baba dhe mbeti jetim i vogël pa nënë. Ndërsa babai i të gjithë jetimëve të botës u bë  Imam Ali a.s. që e trashëgoi këtë përkujdesje nga babi dhe nëna e tij të cilët e rritën Muhamed edhe pse kishin shumë fëmijë e varfëri.

Fatimja ishte gjëja e vetme mbas vdekjes së zonjës së Madhe  Hatixhe. Fatimeja  ia sjellte lumturinë  dhe shpresën e vazhdimësisë së  punës së të tij të shenjët  Islame. Por Fatimja ishte edhe  shtrëngim i shpirtit të Pejgamberit s.a.a. kur i kujtonte  vuajtjet e saja  që do të i ndodhin në jetën pas kalimit të tij  në botën tjetër.

Jeta e Fatimes ishte legjend mbi legjendat, roman mbi të gjitha romanet  e vërteta, elegji mbi të gjitha elegjitë, shenjtëri mbi të gjitha shenjtërit, mesazh mbi të gjitha mesahet.

FATIME ZEHRA S.A. DHE FEMRA SOT

Ishte një femër e  madhe e quajtur Fatimetuz Zehra  s.a. që gjërat i shikonte me një diapazon të gjerë dhe depërtues për çdo sferë të shoqërisë. Përveç femrave dhe njerëzve të saj  ajo iu drejta mbar njerëzimit, njerëzve të shtypur anë e mbanë botës duke shpërndarë  mesazhin e ideologjisë së Shenjët Kuranore. Ajo ishte “eksplozion i dritës”  e babi i saj ishte “njeri i cili Islamin e  zbriti nga yjet në tokë”,  gjithashtu simbol i egzistencës së saj, ishte “çlirimi i gruas si dhe avancimi i statutit të saj në shoqëri”.

            Vlerat dhe imazhin shembullor,  femrës ia ka dhurua Allahu  xh.sh.  në mënyrë që ajo të jetë simbol dhe pjesë e shëmbëlltyrës së femrës  dinjitoze me të gjitha të drejtat e saja femërore duke pasur për shembull të saj  hz. Fatimetuz- Zehran  s.a.  Fatimja ishte e shkëlqyer sepse ishte e  përkrahur nga meshkujt më të mirë të botës me babain e saj të përkryer  Pejgamberin  Muhamed s.a.a. dhe burrin e saj të lartësuar me virtyte,  Imam Aliun a.s.

Shoqëria e cila mendon për pozitën e vërtet të gruas, qëndrimin e bukur të saj, çiltërsinë e saj, pozitën e ndritur që ia ka dhuruar  Krijuesi, duhet ta ketë bazë dhe model personalitetin e Hz. Fatimes s.a. që është dhuruar për gjithë femrat  si shëmbëlltyra e vetme dhe e pashmangshme.

Morali i Hz.Fatimes është tërësia e parimeve, e normave edhe e rregullave që janë shpallur në Kur’an. Sjellja e saj lidhet me nderin, sjelljen e ndershme, me tërësinë e forcave të brendshme që e shtynin  të veprojë, të qëndrojë dhe të plotësojë çdo detyrë kur’anore. Morali i saj rrjedh nga fetrati  i Pejgamberit dhe prehri  i nënës Hatixhes.

Hazreti Fatimja  s.a. ishte mësuesja e etikës, që ia mësoi njerëzimit e sidomos femrës, parimet, normat dhe rregullat e sjelljes së njerëzve në shoqëri. Ajo merrej me çështjet se çfarë është e mirë dhe çfarë është e keqe, çka është hallall, çka është haram, si mundemi ne të bëjmë dallimet mes tyre, a është e mira dhe e keqja e njëjtë për të gjithë. Hz. Fatimja (a.s.)  në jetën e saj të shkurtër tokësore, etikën islame kur’anore, jo vetëm që e ka njohur në hollësi, por ajo e ka zbatuar me devotshmëri.

             Hazreti Fatimja s.a.ishte psikologja më e famshme, ajo ia mësoi njerëzve se ndërgjegjja është forma më e lartë e pasqyrimit të realitetit objektiv si veçori e veprimtarisë së trurit të njeriut, zemrës dhe shpirtit. Është aftësi njerëzore përvetsimi i diturisë, ndërkaq dituria Kuranore që ia mësonte njerëzimit Familja e Pejgamberit s.a., është dritë mbi çdo dritë, që zhvilloi ndjenjat, ngacmoi shpirtin dhe vetëdijësoi mendjet e njërzimit.

       Ndjenjën e ndërgjegjes çfarë na mësonte  hasreti Fatimeja s.a. nuk arrihen nga mendja, por nga zemra, andaj ajo punonte shumë për të zhvilluar ndërgjegjen që është një shkallë e veçantë e vetëdijes njerëzore, e cila është dhuratë nga Drita Hyjnore. Ndërgjegjja e Hz. Fatimes (a.s.) ishte e plotësuar andaj dinte njerëzve tua mësonte  sepse ajo për te kishte punuar sipas Kur’anit të madhëruar.

 Sikur mashkulli ashtu edhe femra kanë nevojë për sjelljen e lirë në suaza të normave Kuranore, andaj kultivimi i moralit është përbërsi  kryesor për formësimin e një shoqërie. Feja Islame nuk bënë  dallim në mes mashkullit dhe femrës, në bazë të doktrinës Islame njerëzit ndahen sipas shfaqjes nga ana e  vlerave morale të devotshmërisë, respektit, kualiteteve etike e shpirtërore. Në bazë të kësaj që cekëm, i lejohet edhe burrit edhe gruas ti kultivojë këto vlera të jashtëzakonshme  që do të ishin burim kryesor i një familje të lumtur.  Ditën e gjykimit do të gjykohen çdo njëri shpirt, në bazë të vlerave dhe virtyteve morale, pa marr parasysh gjininë.

Shembëlltyra dhe mësimet e Hazreti Fatimes na mësojnë se veprat e mira të besimtarëve janë begati edhe për mashkullin edhe për femrën ashtu siç na përkujton edhe Allahu në Kuranin Famëlartë. Femra bashkëkohore myslimane është në mesin e dy zjarreve  të mëdha. Asaj nuk i pëlqen tradita por edhe nuk i pëlqen konditat islame çfarë predikohen për fatë të keq nga persona jo përkatës, që rolin e femrës të krijuar nga vet ata, ia etiketojnë islamit.

-  Athua a kanë faj këto femra?

-Jo ato nuk kanë faj, por ka faj neglizhenca e tyre, mos intersimi i tyre që ta studioj statusin që ia ka dhënë Zoti e jo robi. Këtë zbrazëti të mosnjohjes së tyre e keqpërdorin   krijesat meshkuj,  qoftë ai  babai, vllau apo burri injorant dhe jobesimtarë.

-A është ajo fajtore?

-Jo jo, ajo nuk është fajtore, por është  fajtor guximi i saj sepse  ia kanë marrë. Ajo që moti është e mësuar që është krijuar nga brinja e Ademit. Ajo që moti është mësuar se është fajtore për daljen e mashkullit nga xheneti. Asaj që moti ia kanë fiksuar se është krijesë më e dobët se burri. Ajo që moti e ka të njohur se nuk vlen sa vlen burri. Ajo që moti e ka në kokë se duhet të jetë e dëgjueshme ndaj burrit.

 Unë të gjitha këtyre i them jo dhe atë JO me të madhe. Sepse nëna ime Hava nuk është e krijuar nga brinja e Ademit, por u krijua e ngjajshem me natyrën e Ademit, bile me gjini më të bukur se të Ademit. JO ajo nuk e nxori Ademin nga Xheneti por kështu Allahu deshi.  Jo, ajo nuk është  më pak me vlerë se sa mashkulli, bile vlerat e saj janë më të mëdha se sa të mashkullit, ajo është më e ngritur  ani se s’ka qen pejgambere, por mos harro se Isa a.s. ka pas Nënë dhe nënë ke edhe ti dhe shumë mirë e din sa vlen për ty. Jo, ajo nuk duhet gjithmonë të dëgjoj por edhe të dëgjohet. Ajo nuk duhet të luhas kokën për pohim  në çdo mendim  të babait, vëllait apo burrit,  por duhet të ketë durim e urtësi që gjinin mashkullore ta bëjë që  të luhas kokën për miratim dhe pohim. Merreni me mend po të e kishte luhatur kokën për pohim e ndershmja Asija r.a. para  burrit të saj pabesimtarë.

 Neve bijtë e  Hazreti Fatimes s.a. na ka mësuar, se nëse nuk e largon të keqen nga burri jot atëherë mos u habit se një ditë edhe ti do të gjendesh në të. Me këtë e kuptojmë se ne femrat jemi edukatoret e kombit edukatoret e njerëzisë andaj kemi vlera  dhe përgjegjësi shumë të mëdha. Ne kërkojmë nga meshkujt e ndershëm të na përkrahin, të na japin hapësirë për veprim dhe të duartroskasin për sukseset e femrave musliamane . Ndërsa meshkujt e pa ndërgjegjshëm ne do ti luftojmë qoftë edhe burrat tonë, do t’i luftojmë dhe kërkojmë që nëse nuk janë të gatshëm të na përkrahin, atëherë kërkojmë të drejtën tonë që mos të na pengojnë në punë të mira.  

Pikërisht për t’u ngritur në shkallët e larta të moralit shoqëror na duhet femra dhe prapë femra deri në ditë të kijametit. Femra me plotë kuptimin e fjalës, është e vetmja krijesë që ka një rol shumë madhështorë që ia ka falur Zoti, andaj nuk ia vlen të kursejmë vetën tonë e të mos punojmë për bijat tona dhe pasardhësit e njerëzimit. Rezultati  punës sonë është mashkulli, andaj unë them  se: “nuk ka mashkull të keq por ka femra të këqija” qoftë ajo nëna e  burrit tënd apo ti vet për fëmijën  tënd.

Të nderuar meshkuj, emri nënë është i shenjët, andaj edhe nëse ajo ka gabuar në edukimin tuaj,  mos e lejo këtë emër ta njollosësh me sjelljen e ligë ndaj gruas, familjes dhe shoqërisë. Fillo, merre një hap në jetë, e ke shembullin më të mirë Pejgamberin s.a.a. që ka qenë burrë i botës që kurrë në jetë nuk ka kërkuar nga gratë e tija që ta shërbejnë qoftë edhe me një gotë ujë. 

Ju motra të nderuara, keni një rol të shenjët në krijim, Nëse jeton në një kulm dhe  rreth jo të rregullt, mos iu dorëzo jetës, ti je ajo që duhet të ndryshosh rrethin ku jeton, ti je ajo që duhet të kesh forcë, ti duhet të jesh kampione e botës ashtu siç ka qenë vajza e Pejgamberit s.a.a Hazreti Fatimja s.a., edhe pse ajo ka pasur fatin e madh që  të ketë një babai si Muhamedi s.a.a., të ket një burr si Aliu a.s., që ka mundur shumë lehtë të krijoj një familje të mrekullueshme.

Mos u dëshpëro!  A dëshiron të jetosh bashkë me Hazreti Fatimen në Xhennet? A dëshiron që jeta në këtë botë të shëmbëllej me  mënyrën e të jetuarit të saj? Nuk është aspak vështirë. Ti duhet të jesh e lumtur që ndoshta jeton në një familje me një burrë jo të edukuar, por ti duhet të jesh fatlume, sepse durimi dhe urtësia jote do të shpërblehet, ti do të  shpëtosh  një njeri, ti ke edukuar një brez të tërë. Zoti e dinë pse ty të ka caktuar për atë bashkëshortë, sepse ti do të jesh kampione. Kampioni duhet të ushtroj me ditë të tëra për të arrit në atë pozitë, normal ka vështirësi, ka thyerje këmbësh , duarsh  e tjera, por qëllimin e ka të bëhet kampion, në momentin kur bëhet kampion vinë të gjitha shpërblimet, dhe për një reklamë të vetme merr famë dhe miliona para. Ti mos  dysho  në shpërblimin e Allahut të Lartësuar.

مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِّن ذَكَرٍ أَوْ أُنثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُم بِأَحْسَنِ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ

 “Kush bën vepër të mirë, qoftë mashkull ose femër, e duke qenë besimtar, Ne do t'i japim atij një jetë të mirë (në këtë botë), e (në botën tjetër) do t'u japim shpërblimin më të mirë për veprat e tyre.”

Zakonisht çdo punimi i jepet një përfundim, por nuk mund të kem kompetenca të tilla të jap një përfundim këtij punimi, sepse Hazreti Fatimja s.a. është një oqean i pa fund dhe kurrë nuk përfundon. Sidoqoftë, ia vlen që për këtë Femrës të Madhe në vend të përfundimit do të jap një dëshmi me emrat e saj të njohur, e pastaj çdo njëra nga ne  emrat e saj emrat e saj ti përvetësojmë për të mirat tona njerëzore.

Pra Hazreti Fatime Zehra s.a. me emrat e saj dëshmohet dhe kuptohet.

  Hz. Fatimja është: Sayyidah kulli nisā i’l Jannah, Prinjëse e të gjitha   grave në Xhennet.

   Hz. Hatimja është: Ez-Zehra: E shëndritshmja, dritë shkëlqyese.

   Hz.Fatimja është: Batul: e pastër, virgjëreshë.

   Hz.Fatimja është: Ma’sumah: E pamëkate.   

   Hz. Fatimja është: Merhuma; E mbështjellur me Mëshirë t’Allahut.

   Hz. Fatimja ësht: Raki’ah: E përulura ndaj Allahut.

   Hz.Fatimja është: Saxhidah: Ajo që gjente kënaqësi në  sexhde ndaj Allahut.

   Hz.Fatimeja është Saimah: Ajo që agjëronte për Allahun..

   Hz.Fatimja është Sāniyah: Virtuoze ndaj Allahut.   

   Hz.Fatimja është: Abidah: Adhuruese e Allahut

   Hz.Fatimja është: Velajjah: Shenjtore e Allahut

   Hz.Fatimja është: Vafijje: Përplotë besim ndaj Allahut

   Hz.Fatimja është: Zekijje: E pastër, para Allahut

   Hz.Fatimja është: Radijjah: E kënaqur me Allahun

   Hz.Fatimja është: Alijje: E lartësuar tek Allahu

   Hz.Fatimja është: Safijjeh: E zgjedhur prej Allahut...

Allahum-me sal-li ala Muhemed ve alihi Muhamed.

 

Autore: H.Ikballe Berisha Huduti

Maj 2010 Prishtinë

Literatura dhe burimet kryesore:

     1. KURANI i madhërishëm

    Përktheu kuptimin e tij nga gjuha arabe: Prof.Dr. Feti Mehdiu

    Prishtinë 1998

      2.Murteza Mutahari  “Të drejtat e gruas në islam”  Prishtinë 2003

      3.Armstrong, Karen. "A Short History of Myth".

         Knopf, Canada, 2006.

      4.Albert Einstein:  His Life and Universe by Walter Isaacson,

      New York, 1984

      5. Shkrimi Shenjt, Besëlidhja e Vjetër dhe Besëlidhja e Re,

 Përktheu dhe shtjelloi Dom Simon Filipaj, Drita, Ferizaj, 1994.

                                                                                                     

      6. Çaushi, Tefik, “Fjalor i estetikës”, Tiranë, 1998